Gdy dziecko gorączkuje

Gorączka jest objawem pozytywnym, świadczącym o tym, że organizm prawidłowo reaguje i uruchamia układ immunologiczny. Kiedy jest to objaw fizjologiczny, a kiedy należy się niepokoić. Kiedy i jak powinniśmy interweniować i próbować zbijać gorączkę, a kiedy konieczna jest porada lekarska?

 

Miejsca mierzenia ciepłoty ciała i jej wskazania

Ciepłota ciała nie jest jedną liczbą identyczną dla wszystkich. 36,6 stopni Celsjusza to średnia, której zakres może sięgać  nawet 37 stopni i nadal uchodzić za prawidłowy. U niemowląt i małych dzieci, gdy mierzymy temperaturę w odbycie, trzeba od jej wskazań odjąć 5 kresek. U starszych dzieci i dorosłych mierzymy pod pachą i nic nie odejmujemy. W przypadku mierzenia temperatury w ustach musimy końcówkę termometru umieścić pod językiem i uważać, by nie przygryzać termometru. Prawidłowa temperatura mierzona w ustach to 36,8 stopnia Celsjusza. Ostatnio powszechne są też termometry bezdotykowe, do mierzenia temperatury na czole lub pod uchem. Ich wskazania są coraz dokładniejsze, a ich wskazania podobne do pomiarów pod pachą.

Czy to już gorączka?

Ciepłota ciała u różnych ludzi może się nieznacznie różnić, w zależności od stanu emocjonalnego pacjenta, temperatury otoczenia i innych uwarunkowań. Na pewno wyższa będzie po plażowaniu, uprawianiu sportu, czy po obfitym posiłku. Zdenerwowanie i stres również wpływa na podniesienie ciepłoty ciała. Jednak ten wzrost nie jest większy niż kilka kresek. Dlatego też ustala się zakresy temperatur:

• Do 37 stopni temperatura normalna
• Od 37,1 do 38 stopni C, temperatura podwyższona
• 38 do 39 stopni gorączka
• Powyżej 39 stopni Celsjusza to już wysoka gorączka.

 

Najczęstsze przyczyny podwyższonej temperatury ciała 

Podwyższona temperatura ciała u dziecka może mieć różne przyczyny, od błahych, po chorobowe. Dziecko, które biegało lub jest za ciepło ubrane, będzie miało podwyższoną fizjologicznie ciepłotę ciała. Jednak najczęstszymi przyczynami gorączki są różnego rodzaju choroby.

U małych dzieci często są to:

• Infekcje układu oddechowego, głównie gardła i górnych dróg oddechowych. Mogą mieć przyczyny wirusowe lub bakteryjne, a o przyczynie zawsze musi orzec lekarz.
• Infekcje dróg moczowych to druga z kolei przyczyna podwyższonej temperatury, bez innych widocznych objawów. Diagnozę potwierdza lub wyklucza badanie moczu, zwłaszcza jego posiew.
• Wysypkowe choroby wieku dziecięcego jak ospa, odra lub różyczka. Stan podgorączkowy może pojawić się u dziecka już na kilka dni przed wystąpieniem innych objawów.
• Stan zapalny ucha środkowego to kolejna przyczyna podwyższonej temperatury.
• Chorobom alergicznym może towarzyszyć niekiedy nawet wysoka temperatura.
• Niekiedy po przebytej infekcji wirusowej może nadal utrzymywać się podwyższona temperatura. Jest to normalna reakcja i o ile lekarz nie stwierdzi podczas badania, żadnych odchyleń od normy. Wtedy wystarczy to po prostu przeczekać.

Jak postępować przy wzroście temperatury?

Stan podgorączkowy nie wymaga podawania leków przeciwgorączkowych. Zalecany jest za to odpoczynek w domu lub w łóżku, podawanie ciepłych naparów np. z lipy, herbaty z sokiem malinowym oraz dbanie o odpowiednie nawodnienie. Trzeba też obserwować dziecko i kontrolować temperaturę, tak by móc zareagować w miarę potrzeby.

Jeśli gorączka przekracza 38,5 stopnia, ale nie jest wyższa niż 39 stopni, można ja zbijać przy użyciu domowych metod takich jak zimne kompresy na wątrobę, kark lub czoło. Gdy nie przynosi to efektu, wtedy należy podać lek przeciwgorączkowy.

Jeżeli pojawia się wysoka gorączka lub gorączka umiarkowana pojawia się nagle, wtedy należy podać lek przeciwgorączkowy od razu. Wszystko zależy też od stanu dziecka i od jego wieku. Jeśli gorączka wraca mimo podania 1 lub 2 dawek leku, wówczas lepiej od razu skorzystać z konsultacji lekarskiej. Im młodsze dziecko, tym krótszy czas oczekiwania na wizytę lekarską. Gdy mamy do czynienia z noworodkiem wtedy należy bezwzględnie skontaktować się z lekarzem!

Dreszcze i drgawki

Wysoka gorączka może u niektórych dzieci wywołać drgawek gorączkowych. Zdarza się to zwłaszcza u małych dzieci w wieku przedszkolnym. Drgawkom może towarzyszyć utrata świadomości.  Należy wtedy obniżyć gorączkę przy pomocy wszelkich środków. Najlepsza obok środków przeciwgorączkowych jest kąpiel w letniej wodzie. Zwykle zaleca się wezwanie lekarza, który może podać dziecku dodatkowe leki, a gdy nie ma takiej możliwości, to należy wezwać pogotowie. Na pewno zawsze należy dziecko po napadzie drgawek obserwować, po to, by nie przeoczyć zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych.

Drgawek nie należy mylić z dreszczami, które pojawiają się niekiedy przy szybkim wzroście temperatury. Dreszcze ustają samoistnie, gdy gorączka przestanie wzrastać.

Co robić w przypadku gorączki u dziecka?

Im dziecko młodsze, tym większe ryzyko jego odwodnienia. Dlatego należy zadbać o odpowiednią podaż płynów. Może to być herbata owocowa lub ziołowa, woda i inne letnie płyny. Nie powinny one być ani gorące, ani za zimne. Jest to ważne zwłaszcza wówczas, gdy gorączce towarzyszy ból gardła.

Dziecka gorączkującego nie należy zmuszać do jedzenia, a jego dieta powinna być lekkostrawna i urozmaicona. Warto uzupełnić ja o witaminy i składniki mineralne.

Gorączkujące dziecko powinno pozostać w domu i w zależności od swojego stanu, spędzać czas w łóżku lub na spokojnej zabawie.

Każde dziecko jest inne i inaczej reaguje na gorączkę, a nawet na leki. Dlatego, gdy oprócz temperatury wystąpią u dziecka inne niepożądane objawy, musi ono zostać zbadane przez lekarza. Konsultacja taka jest zalecana również po przejściu infekcji i spadku temperatury oraz przy utrzymujących się przez dłuższy czas stanów podgorączkowych. Zwłaszcza gdy nie mają one żadnej wyraźnej przyczyny. Wtedy konieczne mogą okazać się badania, wykonane w ambulatorium lub podczas pobytu w szpitalu. Jednak nigdy nie należy bagatelizować gorączki, za to traktować z odpowiednią powagą kreski powyżej normy.